Baibal Chung Ah Ni 40 Rawlulhmi Minung An Um Taktak Maw?

Part-3

Kan Baibal chung ah Ni 40 rawlulhtu, minung pathum an um, tiah kan ti tawn. Cu hna cu Moses (Exodus 34:28), Elizah (1 Siang. 19:8-9) le Jesuh (Matt. 4:1-2) hna hi an si. Hi hna pathum, Ni 40 rawlulhnak he pehtlai in Baibal nih zeitinset dah a chim, timi ttha tein rel lo ahcun Eliazah zong nih a ulh ve ko, ka ulh ve lai, ti sual a fawi te. Cucaah, hi hna pathum Ni 40 rawlulhnak kong hi pakhat hnu pakhat in, ttha tein, hun zoh tuah hna u sih. Kan rak ruahning le Baibal chimning aa kalh sual hnga dik maw. Khah, rawlulh dang kong kan chim rih lo hi ee, Ni 40 rawlulh kong a si khah! 

A. Moses Ni 40 Rawl A Ulh Taktak Maw?

 "Rawl Ulh" ti le "Rawl Ei lo"  tihi aa dang taktakmi biafang an si. Tahchunhnak ah, kan nu nih, a ngaih ka chiater sual ruang ah, rawl ei loin a um. Ni zeizet a ei lo zong ah, cu bantuk cu rawlulh ti khawh a si lo. Thlarau lei thil ruang bak ah rawlulh hi, Greek biafang in "nhsteuvsa" ti a si. Cu bantuk rawlulh cu, hremnak ruang ah a si lo i, sual ngaihchihnak ruang zongah a si fawn lo! Thlarau thil he pehtlai in tuah lo awk tthalo thil a um ruang ah, amah Pathin Thlarau fialnak in maw, ulhtu pumpak biachahnak in maw, Thlarau thil ruang ah rawl ei lo bak khi "nhsteuvsa" timi biafang nih a chim duhmi cu a si. 

Tahchunhnak ah, hi biafang hi Luke 2:37 ah hman a si. Luke 2:37 ahhin, nu pakhat a min Anna a simi nih Jesuh chuahnak he pehtlai in, thla a cam, rawl a ulh tiah kan hmuh. Hi nu hi hremnak a tuar ruang le sualnak ruang ah, a ulhmi siloin Pathian fapa, Jesuh chuahnak he pehtlai in, Thlarau thil ruang taktak ah rawl a ulhmi a si. Hihi rawlulh timi cu a si. Kan fian khawhnak ding ah, raw lei lo, timi kong ah tahchunhnak pakhat in kan zoh rih lai. Lamkaltu 9:9 ah "Paul" cu ni thum chung tidin lo le rawl eilo in a um, tiah kan hmuh. Micheu nih hi cacang cherhchan in Paul cu Ni thum rawl a ulh, tiah an ti. Sihmanhsehlaw hi cacang ahhin "nhsteuvsa" timi biafang hman a si lo. Phun dang in chim ahcun, Paul kha Thlarau lei thil ruang ah rawl a ulh siloin ceu nih a kahnak i a mit fakmi ruang ah maw, zeidang dang ruang ah dik, rawl ei loin a um tu khi a si deuh. Rawl ulh a si lo!

Exodus 34:28 ah kan hmuhmi cu Moses rawl a ulh, ti siloin "Moses ti le rawl a ei lo" titu a si. Cawh sual hlah u sih! A cunglei Part-2 ah kan chim cang bantuk in, Moses nih Ni 40 chung rawl a ei lonak cu sualnak ruang ah a rak si. Pathian nih a pekmi Nawlbia lungtlap kha Israel miphunpi caah, an phunghrampi (constitution) a si. Israel miphun cu, Abraham in aa thokmi an si ko nain Jacob tefa hna chan tiang ah khan, ram-miphun (nation) ti an rak si rih lo. Israel mipi (people of Israel/Israelites) tiah auh an rak si rih. Voikhat hmanh Israel ram-miphun (nation of Israel) tiah auh an rak si bal lo. "Ram-miphun (nation) nganpi ah kan ser hna lai" (Gen. 12:2), timi kha a tak in a rak tling rih lo. 

Sihmanhsehlaw Izipt ram in an chuak i Sinai tlaang an phanh tikah, Pathian nih atu cu ram- miphun (nation) nan si cang lai" tiah a rak ti hna (Exo. 19:6). Kha caan thok khan, Israel cu rampi (nation) an rak si cang caah, hruainak ding ah phunghrampi (constitution) an herh ve cang. Cucaah Pathian nih Sinai tlaang theng ah, Nawlbia lungtlap a pek hna nak kha a si. Cucaah Moses nih Nawlbia lungtlap a khuai tikah khan, rampi (nation) phunghrampi a tthlau bantuk khi a si! A poi taktak. Kha nawlbia lungtlap kha hmu tthan loin, rak um hna sehlaw Israel miphunpi cu, an dirh hlan ah, a rawk colh ding dirhmun khi a rak si. 

Cucaah Moses cu a rannak in, tlaang cung ah aa rak i khirh tthan colh khah! Cu nawlbia lungtlap a dang ngah tthannak caah, ti le rawl lo in, Ni 40 a hung um kha a si. Rawl hung ulh siloin rampi aiawh in sual ngaihthiam hal le Pathian nawl ruah ah a si. Cucaah Moses hi Ni 40 chung rawl ei loin a um nain nihin ah Ni 40 rawlulh kan tuah tawnning cun ulh hrimhrim lo. A nawl lo ahcun, an phunghrampi a tlau thai ding dirhmun a si caah a tuar a herhmi a tuartu a rak si.

B. Elizah Ni 40 Rawl A Ulh Taktak Maw?

1 Siang. 19:8-9 ah prophet Elizah Ni 40 rawlulhnak kong kan hmuh ve. Elizah kong ah Baibal nih, Ni 40 rawl ei loin a um, ti zong a chim hrimhrim lo i, rawl a ulh, ti zong a ti fawn lo. 1 Siang. 19:7 kan rel tik ah, "Van cungmi nih Elizah cu na kalnak ding lam a hlah caah rawl hi ei law, ti hi ding tuah" tiah a ti. V. 8 ah, "Cu rawl le ti a din eimi nih a pekmi tthawnak thawng cun (by that food), Elizah cu Ni 40 le zaan 40 chung lam a kal..." tiah kan hmuh. Khuazei ah dah rawl a ulh, ti cu kan hmuh kun? Rawl a ulh siloin Pathian nih a pekmi rawl le ti voikhat te eimi kha Ni 40 le zan 40 chung aa za, titu khi a si deuh. 

Cucaah hihi Elizah nih Ni 40 rawl a ulh siloin Pathian nih Elizah caah thil khuaruahhar a tuahpiakmi tu a si. Hihi Jesuh nih, changreu hlum 5 le nga fang 2 in minung 5000 rawl a dangh hna bantuk in, thil khuaruahhar (miracle) a si ve. Cucaah Elizah rawlulh mi hi cu, hihin ah kan nih nih Ni 40 rawlulh kan ruahning he cun tahchunh awk a ttha hrimhrim lomi a si. Pathian nih vawlei tuanbia ah thil khuaruahhar (miracle) chan thum ah a tuah cang. A voikhatnak ah Moses le Aaron chan, a voihnihnak ah Elizah le Elisha chan, a voithumnak ah Jesuh le zultu hna chan an si. Elizah cu Ni 40 rawl a ulh a lo; Pathian tu nih thil khuaruahhar a tuahmi a rak hmuhter a si deuh.

C. Jesuh Ni 40 Rawlulhnak

Jesuh Ni 40 rawlulhnak he pehtlai in Matt. 4:2 ah Greek biafang "nhsteuvsa" hman a si. A cunglei ah kan fianter cang bantuk in, “nhsteuvsa” hi Thlarau thil he aa pehtlaimi rawlulhnak caah hmanmi biafang a si. Phun dang in chim ahcun, Jesuh cu Ni 40 rawl a rak ulh bak, tinak khi a si. Baibal nih, amah (Jesuh) nih lungtho tein a ulh, tiah a ti lo. Sihmanhsehlaw Matt. 4:1 ah, "Thlarau nih a kalpi" tiah a ti. Cucaah Ni 40 rawl a ulhtertu cu sualnak, hremnak le nun cawnpiaknak siloin Thiang Thlarau a si! 

Asi ahcun zeiruang ah dah, Thlarau nih Jesuh cu Ni 40 rawl a ulhter? Jesuh Ni 40 chung rawl ulhter a sinak a ruang cu, "Jesuh cu Pathian fapa taktak a si" ti langhternak caah a si. Adam kha "Pathian fapa" (Luke 3:38) tiah auh a rak si ve. Sihmanhsehlaw a herhmi vialte tling tein a ngeih dih ko lio le a paw a khim ko lio caan theng te ah, Satan nih "rawl" in a rak hlen khawh cang khah (Gen. 3). A hun changtu ah, Pathian nih Israel (miphun) cu ka "fapa" tiah auh ve hna (Exodus 4:22). “Pathian fapa” tiah auh a simi "Israel" mipi cu Pathian khuaruahhar thil tuahmi vialte lak ah, a lian ngan bikmi Rili sen an tan dih tlawmpal ah, Sin ramcar chung ah an va lut. Ramcar chung ah, a voikhatnak Pathian thin an hunter kha "ti le rawl" ruang ah a si (Exodus 17:1-7). 

Cucaah ti le rawl hmang in, "Pathian fapa"  tiah auhmi pohpoh fawi tein Satan nih Pathian ral ah a ser khawh peng hna caah, Thlarau nih Jesuh cu Pathian fapa taktak a si, ti kha Satan hmai le mi vialte hmai ah langhter a duh ve cang. Cucaah Ni 40 chung rawl loin a umter i, a paw a ttam cikcek hnu ah, Satan nih Jesuh cu “ti le rawl” hmang in a rak tukforh kha a si. Satan a sung, Jesuh cu a hleng kho ti lo! Cucaah Jesuh nih Ni 40 rawl a ulhnak a ruang cu, a biapi tukmi Pathian fapa a sinak langhternak caah a rak si. Jesuh cu Adam le Israel mipi bantuk siloin Pathian taktak a si, timi langhtertu a si.

Jesuh cu a taksa duhnak tei khawhnak ding caah Ni 40 rawl a ulhmi si lo. A taksa duhnak a teicikcek khotu Pathian a sinak langhternak tu ah, a ulhmi a si deuh! Cucaah Jesuh nih a ulh ve ko, tiah nihin zumtu hna nih cawn dih awk a tthami a si lo. 

Khah, Baibal chung ah kan hmuhmi Ni 40 rawlulhnak cu kan fianter dih cang! Moses ulhning le nihin ah Ni 40 rawlulh kan hmuhning cu tahchunh awk a ttha lo, kan ti cang khah. Elizah cu a rawl a ulhmi siloin Pathian nih a caah thil khuaruahhar a tuahpiakmi a si, kan ti cang fawn. Cucaah, Jesuh Ni 40 rawlulhning lawng cawn awk a tang cang. Sihmanhsehlaw Jesuh cu teitu a si khawhnak hnga a ulhmi siloin teitu a sinak laghternak tu ah, a ulhmi a si tawn ttung! Ho nawl dah kan cawn kun lai? Kan nih Ni 40 rawlulh cu teinak nun hmuh khawhnak ding ca ah a si deuh fawn ttung!

Nihin kan Ni 40 rawlulh hi khuaizei kan lakmi dah a si hnga? Baibal cherhchan in kan tuahmi hnga lo maw? Minung hoi nih a ttha, tinak sawhsawh in tuah awk ahcun ttih a nung deuh rua tiah ka ruah! Zeiset a phichuak a um lem lomi thil ah, midang nih an tuah ve, a ttha an ti, ti sawhsawh ruang ah nunnak va thap bantuk deuh khi a si. Ni 40 rawlulh cu, va doh len cu a herh lo nain thih le nunnak thil a si caah a ruang ttha taktak le Baibal cherhchan felfai taktak ngeih lo ahcun.....thuk deuh in ruah deuh kan hau ko.

Thih Tiang Rawlulh hi, Mah le Mah i Thah A Si Maw? timi kan peh tthan te lai...

Baibal Chung Ah "40" Hi Zeitindah Hman A Si?

 Part-2

Kan Baibal chung ah number "40" hi phun dang deuh tein hman a si. Zei zawn ah zeitin hman a si, ruahset lo ahcun Baibal tuanbia le cacang nih a chim duhmi taktak tu nganh riangmang in, biapi ah a chiah lem lomi zawn tu biatak deuh in buaipi sual a fawi te. Cucaah hi capar pahnihnak ahhin, Baibal Chung ah "40" hi zeitindah a hman, timi kan zoh lai. 

A. Number "40" Cu Harsatnak le Hremnak Caan Hmuhsaktu Ah Baibal Nih A Hman Tawn.

Kan Baibal chung hmun tampi ah, "40" hi hneksaknak, hremnak le nun cawnpiaknak ti bantuk ah a hman. Tampi lak ah, pali tein hun zoh hmanh u sih.

1. Jesuh Khrih Ni “40” Tukforhnak

Matt. 4 kan rel tikah, Jesuh cu amah lungthote hmanh siloin "Thlarau nih tukforh awk ah a kalpi" V.1, tiah kan hmuh. Hi kaa zawn ah "tukforh" timi biafang hi "hneksak ti he a sullam aa khat. Phun dang in chim ahcun, Thlarau nih Jesuh cu mizapi le Satan nih Pathian fapa taktak a sinak an hngalh khawhnak hnga, hneksaknak hmun ah a kalpi. Cu hneksak a tuar caan cu Ni 40 le zaan 40 a rau, tiah fiang tein V. 2 ah kan hmuh. Cucaah hi kaa cacang ahhin, "40" cu hneksaknak hmuhsaktu ah hman a si.

2. Israel Mipi Ramcar Chung Ah Kum “40”

Johua 5:6 ah "Bawipa aw kha an rak ngaih lo caah, an phun ningin, Izipt ram in a chuakmi ralkap vialte, an thih dih hlantiang, Israel mi hna cu ramlak ah khan kum 40 an rak vai" tiah kan hmuh. Hi cacang nih fiang tein a chim bantuk in, Israel miphun ramcar ah kum “40” an vahvaihnak a ruang cu Bawipa nawl an rak ngeih lo caah a si. Biadang in chim ahcun, dantatnak a si. 

Ramcar chung kum 40 an vahvaihnak tuanbia aa thoknak hi ttha tein kan rel tikah  ruah awk thil tete an um pah. Tahchunhnak ah, Joshua a kum kum 40 a si bak ah, Kadesh Barnea in Cannaan ram ngiathlaitu ding ah thlah an rak si (Joshua 14:7).  Cannaan ram ngiatthlainak ah  Ni 40 chung an rau (Numbers 13:25). Sihmanhsehlaw ngiathlaitu tam deuh nih Pathian an rak zumh ngam ti lo caah, Israel mipi cu an tthihphait hna i ttihphannak in an rak khahterdih hna.

Cucaah Pathian a thinhung i Kadesh Bearnea in thetse ramcar lakah kum 40 chung a rak vahvaihter hna. Kum 40 chung ahhin Kedesh Barnea i Pathian a rak zum duhlotu vialte kha, Joshua chim lo, an thi dih khah! Hi kaa ahhin "40" lawngte pathum aa tong. Joshua kum 40 a si ah, ram ngiatu minung 12 nih Ni 40 chung Pathian hneksaknak (zumh ngam le zumh ngam lo) an tong. Cu hneksaknak a sungmi minung 11 ruang ah Pathian nih an dihlak in kum 40 chung a vahvaihter hna. Sihmanhsehlaw Kadesh Barnea ah hneksaknak a rak awngmi Joshua tu cu, ramcar chung ah a thi ve lo khah! Fiang tein hngalh khawh a simi cu, Israel mipi ramcar ah kum 40 chung an vahvaih kha Pathian dantatnak a si, tihi a si. Cucaah hi kaa ahhin "40" cu dantatnak he pehtlai in hman a si ve.

3. Moses Sinai Tlaang Cung Ah Ni "40"

Exodus 34:27-28 kan rel tikah, Moses Sinai tlaang cung ah Ni 40 a umnak kong kan hmuh. Exodus 25:1–31:17 kan rel tikah, a voikhatnak Moses tlaang cung a kai i Ni 40 chung a rauhnak kong kan hmuh khawh. Hihi a voikhatnak Pathian nih Nawlbia lungtlap a pek lio caan kha a si. Tlaang cung in a rung ttum i Israel mipi cu Sui cawfa i ser zau in, siasal biaknak puai an rak tuah len a hmuh tikah a thin a hung tuk hringhran i Nawlbia lungtlap pahnih cu a khuai dih. Hi a voikhatnak Ni 40 tlaang cung a um chung ahhin, Moses nih rawl ei le ti din loin a um, timi Baibal ah kan hmu lo. Khuzei Baibal hmanh nih rawl a ei lo, a ti lo caah hi Ni 40 hi Moses rawl a ulh, tiah ti a si lo!

 Nawlbia lungtlap a khuai dih hnu ah, Sinai tlaang i Pathian hung ttialter tthan ding ah a kai tthan. Cucu a voihnihnak Ni 40 rau in tlaang cung ah caan a hman a si (Exodus 34:5–26). Hi a voihnihnak tlaang cung i Ni 40 a kai tthan lio caan ahhin, “Moses nih nan mah sualnak ruang ah Ni 40 chung tidin lo le rawl ei loin ka um (Exo. 34:28)” tiah Israel mipi a ti hna. 

Cucaah Moses Ni 40 chung tlaang cung ah, rawl loin a umnak a ruang hi “sualnak” ruang ah a si. Bia dang in chim ahcun, Moses nih Israel mipi sualnak 9siasal biak) le amah sualnak (nawlbia lungtlap khuai) ruang ah a tuarmi a si.

4. Noah Buanchukcho Ni "40" Ruah A Sur

Genesis 7:12 kan rel tikah, Ni 40 le Zan 40 chung ruahpi a sur, tiah kan hmuh. Hi kong hi tampi ka fianter ti lai lo. Noah bunchukcho cu misual dantatnak a si, timi fiang tein kan hngalh dih ko cang khah. Hi kaa i "40" hi cu Pathian dantatnak langhtertu ah hmanmi a si ko.

B. Number "40" Hi 'Caan Saupi' Timi Langhternak Ca Zongah Hman A Si Ve.

Baibal thiamsang hna nih, Number 40 hi tha tein study an tuah tikah, Ni 40, kum 40 theng a si lomi zong caan saupi/Ni saupi/kum saupi chung timi langhtertu sawhsawh zong ah hman a si ve, timi hi an hmuh chuah. Bia dang in chim ahcun, "Ni 40, kum 40" tihi a sau taktak (or) caan saupi timi aiah Judah miphun an hman tawnmi biafang a si, ti a si. Hi ti kan tikah, "40" poh a sau tuk..tinak sawhsawh an si dih, tinak cu a si hrimhrim lo! "40" nih "Ni 40, kum 40" taktak a chimnak zawn tampi a um kho ve ko. Tahchunhnak ah, Israel mipi ramcar chung an vahvaih caan cu kum 40 a si, tiah Biakam Hlun ah kan hmuh (Joshua 5:6). Hi kong thiamthiam hi Lamkaltu 13:18 ah a chim tthan.  Lamkaltu 13:18 ahcun, “Kum 40” tiah a ttihciah in a chim ti lo. Kan Lai Baibal ahcun “kum 40” a tin ain holh dang Baibal KJV, NIV, NASB, RSV etc. kan zoh tikah “kum 40 hrawng” (about 40 years) tiah a ti cang. Cun, Lakaltu 23:13  ah, Paul thahnak ding khua khangtu hna kong ah Baibal nih, “minung 40 leng” (more than 40 people) tiah a ttial. Lamkaltu 4:22 zong ah, a zawtnak in a dammi pa cu “kum 40 lengkai” (over 40 years) tiah a ttial ve. Hi cacang hna nih “40” biafang an hmanning hi a tiahchiah in an chimmi a si lo. Sihmanhsehlaw “40” cu phun dang deuh in an hman hna. Khah, vial hin za rih sehlaw part-3 fiang deuh in hi kong hi ka peh tthan te lai.

Khah, Ni 40 rawlulh kan ceih, ti maw philh sual lai u cih! Ni “40” Baibal nih a hmanning zoh tikah, raw lei lonak kong a si zong ah lungtho tein tuahmi he pehtlai in a hmang bak lo. Hneksaknak caah maw, hremnak caah maw, nun cawnpiaknak caah maw, hmanmi a si. Phun dang in chim ahcun, tuah lo awk ttha lo dirhmun an si caah an tuahmi a si, ti khawh a si. Cucaah nihin zumtu nihcun a “Ni 40” theng rawl va ulh hi uar tuk awk thil a si lem lo. Baibal nih dengteu din a kan cawnpiakmi le nawlpekmi cu “uar” ding an si ko; a herh ahcun nunnak tiang pek hnawh zong an phu! Ni 40 rawlulh hi cu thil ttha tuk cu a si nain nunnak pek tiang in, i zuam hnawh awk ah Bawipa nih a kan duhpiakmi a sinak tehte Baibal ah pakhat hmanh ka hmu lo.   

Part-3 peh tthan ding...

Ni 40 Rawlh: Kan Doh Lai Maw, Kan Ṭanh Lai Dah?

Biadomhnak:

The Case for Christ timi cauk tialtu, Lee Strobel nih Khrihfa Pathian a rak zumh hlan ah, "Pathian kong hi hlathlainak (research) ka tuah lai i, ka zumh duh lomi phun a si zong ah, a hman ko timi langhtertu tehte ka hmuh ahcun, cu Pathian le zumhnak cu kaa tlaih lai" tiah a rak ti. Kan Lai miphun zong nih zumhnak kong ah hi bantuk lungput hi ngeih kan herh ve cang! Zumhnak phun le biaknak he pehtlai cawlcanghning phun a tam tuk cang caah, mah tein cithlatnak ttha tein ngeih lo ahcun, tlau sual a fawi ngai ngai. 

Atu tan zong ah, tu lio kan buaipi ngaimi Ni 40 Rawlulhnak he pehtlai in capar hun ttial kaa tim. Keimah ttha tein ka cithlat hnu ah, thilsining kaa fianmi ka ttial lai. Cucaah nang zong nih ttha tein rak ruat ve law, cohlan le dirpi awktlak in tehte na hmuh ahcun, na zumh duh lo phun a si zongah, lunglawm tein cohlan khawh rak i zuam ve, tiah nawl ta kan duh hna. 

(Part-1)

Ni 40 Rawlulh Kongah Ruahnak Hmanlo Cheukhat

A.D 2000 hlan ahcun kan Lai miphun lakah Ni 40 rawlulh kong chimtu le buaipitu an rak um rih lo ti tluk a rak si. Sihmanhsehlaw A.D 2000 hnulei ah kan miphun chungah Ni 40 rawlulhnak he pehtlai in, buaipi hram kan hun i thok ve. Ni 40 rawlulh kong chimtu kan karh, ulhtu zong kan karh i ruahchih thil tete zong a karh ve. Lai miphun chungah Ni 40 rawlulh cangmi tam lak kan ngeih cang hna caah lunglawmh awk taktak a si. Atu zongah Ni 40 rawlulh ve ding in, aa tim cuahmahmi kan miphun lakah tampi an um rih hna, ti thawng kan theih.  

 Dawtmi unau cheukhat nih Ni 40 rawlulhnak ah, an nunnak tiang an pek cang! Atu ah ulh ve aa timmi hna chung in, minung zeizet nih dah hlawhtlinnak an hmuh lai i zeizet nih dah an nunnak an pek rih lai, ti hngalh khawh a si lo. 2015 August thla chung ah khan, Africa ram Zimbabwean ah kum 73 tarpa rawlulhnak ah a rak thi. Cu pa thihnak kong he pehtlai in, palik nih cithlatnak an tuah tikah, Ni 40 rawlulhnak ah a thimi tampi an rak um cang. Cozah lei nawlngeitu hna zong nih, Ni 40 rawlulh ti lo ding in, an khamh hna nain “Jesuh Khrih Keneh kan zulhnak a si” an ti caah an rak kham kho hna lo. Kan miphun hi, cu bantuk dirhmun kan phan lai lo, ti ngam a si ti lo hih! Cucaah tutan cu Ni 40 rawlulh he pehtlai in capar pahnih thum hrawng in hun ttial kaa tim. A voikhatnak ah Ni 40 rawlulh kong ah ruahnak hmanlo kan ngeih tawnmi tete hun zohtti tuah hna u sih.

1. Ni 40 Rawlulh Hi Baibal Fialmi Ah Kan Ruah Sual Tawn.

Kan Baibal Genesis in Biathlam karlak ah rawlulhnak kong tampi a chim. Biakam Thar chung lawngah "rawl ulh" timi biafang hi voi 30 hrawng hman a si. Rawlulh kong chim a sinak tete zoh tikah, tam deuh ahcun, a ttha lei in chim a si. Biadang in chim ahcun, Baibal nih rawlulh cu thil ttha ah a cohlanmi a si. Sihmanhsehlaw Baibal chung ah voikhat hmanh tuah hrimhrim ding in "nawlpek" bantuk in fialmi a si bal lo. Tahchunhnak ah, thlacam (1 Thes. 5:17) le miphun vialte sin ah thawngtha chim ding (Matt. 28:16) hna hi cu, kan duh zong duh lo zong ah, tuah hrimhrim ding in Pathian nih nawl a kan pekmi an si. Rawlulh cu cu bantuk in nawlpek mi a si hrimhrim lo. Cucaah Ni 40 rawlulh kan i timh tikah, Pathian nih hi rawlulh hi a ka fialmi cu a si lo, tihi kan hngalh a herh. 

2. Ni 40 Rawlulhmi Poh Pathian Nih Thluachuah A Pek Hna, Tiah Kan Ruah Sual Tawn.

Kan Baibal chung ah Ni 40 rawlulhmi minung 3 an um, kan ti tawn. Cu hna cu: Moses (Exo. 34), Eliah (I Siang. 19) le Jesuh (Matt. 4) an si. Hi pathum hna hi, vawlei tuanbia ah anmah dirhmun cio ah "alian nganbik" (greatest) timi min a cotu an si. Moses cu hruaitu lian nganbik (the greatest leader) tiah auh a si. Eliah cu prophet lian nganbik (the greatest prophet) tiah auh a si i Jesuh zong cawnpiaktu saya lian nganbik (the greatest teacher), tiah auh a si ve. 

Khah, hi hna pathum nih lian  nganbik timi dirhmun cu an co taktak ko. Sihmanhsehlaw hi hna pathum nih lian nganbik dirhmun phanh khawhnak caah an tuahmi cu Ni 40 rawlulh lawng a si hrimhrim lo. A tawinak in chim ahcun, hi hna pathum hi Pathian nawlpek (command) a zulmi bakmi an si. Ni 40 rawl an ulhnak a ruang zong, ttha tein zoh tikah, an lian ngannak aa pehtlaimi a siloning fiang tein hmuh khawh a si. Cu kong cu amah zawn ah fiang deuh in kan zoh tthan te lai. A fiangmi cu, dirhmun sang an phanhnak cu Ni 40 rawl an ulhnak he aa pehtlai hrimhrim lo, tihi a si. Cucaah Ni 40 rawlulh hi Pathian cawisannak le thluachuah hmuhnak ah kan ruah sual ahcun a palh ngaingai lai.

3. Ni 40 Rawlulh Hi Thlarau Khah Deuhnak Le Pathian Biathli Theih Deuhnak Ah Kan Ruah Sual Tawn.

Kan miphun lakah, "thlarau nun zuamcawhnak" duhsah tein a karh cuahmah, tiah ka ruah. Cu zuamcawhnak cu, thlarau lei kan pale hna nak in mipi leikap ruahning ruangah tam deuh a chuak rua, tiah ka ruah. 

Kan ram thlarau lei pale hna nih rawlulh hi tthenli ah an kan tthenpiak: a. Ni 3 rawlulh, b. Ni 7 rawlulh, c. Ni 21 rawlulh le d. Ni 40 rawlulh, tiah tthen an si. Kan Lai miphun lak zumtu cheukhat nihcun, hi tthen 4 chungah aa tel lomi rawlulh cu Pathian cohlan lomi ah a ruatmi an tam cang. Tahchunhnak ah, Ni 10, Ni 8 le Ni 9 hna rawlulh cu a phung ah kan ruat ti lo. Cu nak in a poi deuh rihmi cu, Ni 3 rawlulhmi nak in Ni 7 ulhmi cu thlarau biathli thei deuh ah kan ruah hna. Ni 7 ulhmi nak in Ni 21 ulh cangmi cu thlarau nun ah a sang deuhmi le Pathian biathli thuk deuh thei ah kan ruah hna i Ni 40 rawlulh kho cangmi cu Pathian telephone tluk ah kan ruah cang hna. Cu bantuk in, Ni tam deuh rawlulh khomi poh thlarau lei sang deuh lengmang ah kan ruah hna tikah, Pathian rianttuantu tampi nih Ni tam deuh rawlulh khotu si duhnak lungthin an ngei cang. Hi kan ruahnak hi kan hlawt zau lo ahcun, Pastor le Evangelist pawl hi ceituk te dawh kan si. 

Ni 40 rawlulh aa timmi hna nih, cunglei kan langhtermi ruahnak hman lo deuh tete kan ngeih ve sual ahcun, a rannak in thlau khawh i zuam hna u sih. Pathian nih a dingfel komi zumtu hna hi, hremnak a umlonak hmun ahcun, kan thihnak in kan nun hi a kan duhpiak deuh zungzal. Thihnak tiang a kan pahnter khotu a si caah, Ni 40 rawlulh aa timmi nihcun kan tinhmi a dik maw, tihi ttha tein kan ruahcikcek a herh. Baibal nihcun thil ttha ah a chiahmi a si nain tuah hrimhrim ding in a kan fialmi cu a si lo!!

Part-2:- peh tthan ding.....